PANTAŃDŻALI numer 24 - listopad-grudzień 2004
JOGASUTRY - AFORYZMY
O JODZE
WRAZ Z KOMENTARZEM BHAGAWANA ŚRI SATHYA SAI BABY
Zebrane i przetłumaczone na język angielski przez Camille Svensson
część I, po kliknięciu - część II
OD TŁUMACZY
„Jogasutry” Patańdżalego to dla praktykujących joginów dzieło wciąż świeże i aktualne, przewodnik rozwoju duchowego. Można powiedzieć, że jest to instruktaż, w którym adept duchowy może znaleźć odpowiednia wskazówki, często bardzo specjalistyczne i w pełni zrozumiałe tylko dla praktyków, którzy mogą rozpoznać w nich swoje doświadczenia.
„Jogasutry” zostały przełożone z sanskrytu na język polski przez wybitnego filozofa i znawcę jogi Leona Cyborana i wydane pośmiertnie w 1986 roku przez PWN w Bibliotece Klasyków Filozofii pod tytułem „Klasyczna Joga Indyjska” wraz z bardzo obszernymi komentarzami. Nad tym dziełem L. Cyboran pracował przez 17 lat i nie doczekał się jego publikacji. Jest to tekst bardzo trudny. Jogasutry przetłumaczone dosłownie są w dużej części niezrozumiałe bez komentarz Cyborana. Obszerne interpretacje jogasutr niejako rozszyfrowują ich hermetyczne znaczenie, rozświetlając przepastną głębię duchowych poszukiwań i doświadczeń.
Niniejsze wydanie „Jogasutr” nie jest prostym tłumaczeniem z języka angielskiego książki „The Yoga – sutras of Patanjali”, w którym jogasutry opatrzone są komentarzami wybranymi z dzieł wielkiego indyjskiego świętego i mędrca Bhagawana Śri Sathya Sai Baby. Autorka, Camille Svensson, tłumacząc jogasutry, wybrała drogę przystępnej, uproszczonej interpretacji, zgodnej z duchem, lecz nie zawsze z praktycznym znaczeniem jogasutr. Ponieważ były spore różnice między dosłownym tłumaczeniem z sanskrytu L. Cyborana a interpretacją C. Svensson, zdecydowaliśmy się na skorzystanie z doświadczeń obu tłumaczy. Nasze tłumaczenie znajduje się w połowie drogi między nimi. Bliższe jest oryginałowi niż u C. Svensson i bardziej zrozumiałe niż u Cyborana. By osiągnąć tę większą przejrzystość w wielu przypadkach rozszerzyliśmy tekst oryginalnych jogasutr o treści obecne w komentarzach L. Cyborana. Wierzyliśmy, że dzięki temu jogasutry będą dostępne dla większej liczby czytelników. Niestety, spowodowało to, że w niektórych wypadkach komentarze Sathya Sai Baby zdają się mieć niewielki związek z treścią jogasutr. Sądzimy jednak, że ich głęboka mądrość przyniesie i tak korzyści czytelnikowi. Zdajemy sobie sprawę, że nasze tłumaczenie ma charakter popularyzatorski, nieoddający w pełni głębi i znaczenia „Jogasutr”.
Czytelnikom chcącym je lepiej poznać, zachęcamy do lektury „Klasycznej Jogi Indyjskiej”. Większą część niniejszej książki stanowią komentarze Śri Sathya Sai Baby, którego uważamy za Awatara, czyli Boga, który przyjął ludzką postać. Oby Jego słowa w połączeniu z jogasutrami stały się zachętą i pomocą w rozwoju duchowym, czego wszystkim Czytelnikom życzy
Bogusław Posmyk i J.C.
PRZEDMOWA
Czy kilka kropel wody może ugasić pragnienie? Czy kilka ziaren ryżu może zaspokoić głód? Urzeczywistnienie prawdy o świecie i o Stwórcy wymaga ścisłej dyscypliny i niezachwianej wiary w ćwiczenia wskazane przez mędrców. Prowadzą nas one do celu dzięki dociekaniom, oddaniu, szlachetnym uczynkom, medytacji, wielbieniu Boga, etc.
Na tym polega proces jogi, tak powszechnie dzisiaj zalecanej jako prosty sposób na osiągnięcie samorealizacji. Naucza się jej i reklamuje jako pewną i łatwą drogę do wyzwolenia. Tymi wielkimi obietnicami wprowadza się w błąd nowicjuszy i zwykłych ludzi. Trzeba ich zawczasu ostrzec przed ograniczeniami jogi w jej obecnej formie oraz powiedzieć im o możliwościach, jakie ona daje.
Najważniejszym celem jogi jako dyscypliny duchowej jest pokonanie umysłu. Łatwiej to powiedzieć, niż wykonać, ponieważ umysł musi zostać zniszczony, a nie jedynie uśpiony. Oczywiście, istnieją tacy, którzy odnieśli nad nim zwycięstwo, lecz żaden z nich nie zostanie waszym przewodnikiem. Nie nauczy was jak kontrolować i podporządkować sobie myśli, gdyż jest tak głęboko zanurzony w błogości, że nie poruszą go żadne wymagania ciała, czasu ani przypadkowe więzy.
Instruktorami i przewodnikami jogi zostają ci, którzy zatrzymali się w połowie drogi. Mogą wam przedstawić tylko niepełny, nieprawdziwy, pozbawiony barw opis spotkania z Bogiem. Ten, kto doszedł do celu, nieodwołalnie zostawia za sobą świat i wszelkie związane z nim pragnienia.
Baba (X, s.118)
WPROWADZENIE
Patańdżali, wielki nauczyciel filozofii jogi z IV w.p.n.e., ujął posiadaną przez siebie wiedzę w zwięzłe formuły, łatwe do zapamiętania i praktykowania. Filozofia jogi sięga starożytności. Zgodnie z tradycją hinduską, jogeśwarą, mistrzem jogi, tym, który osiągnął doskonałość, jest sam Bóg.
Ponad pięć tysięcy lat temu Pan Kriszna, Awatar dwapara jugi[1], trzeciej epoki, podał w „Bhagawadgicie[2]” kilka definicji jogi. W pewnym miejscu mówi: Samatwam joga ucjate.” Joga to spokój umysłu, osiągnięty po wzniesieniu się nad pary przeciwieństw.” W innym powiada: Joga karkasu kauśalam. „Joga to doskonałość w działaniu.” Definiuje ją również następująco: Dukha samjoga wijoga joga. „Joga to uwolnienie od smutku i zanurzenie w błogości.”
Teraz Awatar naszych czasów[3] Bhagawan Śri Sathya Sai Baba ofiarowuje nam swój komentarz na temat jogi, ze specjalnym odniesieniem do „Jogasutr” Patańdżalego[4]. Baba, źródło i przewodnik po wszelkich systemach jogi, wysoko ceni filozofię Patańdżalego. Uważa ją za arcydzieło, które powinni studiować szczerzy i żarliwi poszukiwacze prawdy.
Camille Svensson oddała nam wielką przysługę, tłumacząc „Jogasutry” i zbierając wypowiedzi Bhagawana Baby. A ponieważ Śri Sai Baba jest mistrzem jogi, nie znajdziecie nigdzie lepszych i praktyczniejszych komentarzy niż te. Adepci jogi mogą się przekonać, że Sai przedstawił tajemnicze i mistyczne wedyjskie idee w zrozumiały i prosty sposób. Może je zastosować każdy szczery uczeń, niemający nawet odpowiedniego wykształcenia. Życie Baby jest doskonałym przykładem filozofii jogi. Badają je, sprawdzają i nade wszystko doświadczają poważni studenci Wedanty[5].
N. Redy, M.D.
ROZDZIAŁ 1
CAŁKOWITE SKUPIENIE (SAMADHI)
1. Czas na naukę jogi.
„Wśród wielu szkół jogi, najważniejsza jest joga Patańdżalego. Patańdżali definiuje jogę jako opanowanie i podporządkowanie sobie skłonności umysłowych.”
Sai Baba (SSS V, s. 234)
2. Joga to panowanie nad (przyrodzonymi) zjawiskami świadomości (writti).
„Jogę definiuje się jako sposób wygaszania bodźców pobudzających ludzką świadomość. Te bodźce się sumują. Uwolnijcie się od pragnień, które ściągają was w dół. Niech waszym jedynym marzeniem będzie poznanie Prawdy. Prawda jest w was. Czeka, żebyście ją odkryli.”
Sai Baba (SSS V, s. 242)
3. Wtedy (gdy writti zostaną opanowane) obserwator pozna swoją prawdziwą naturę.
„Zanim poznacie Jedność, musicie opanować umysł, gdyż umysł potrzebuje urozmaicenia i szuka zmian. Poruszenia umysłu, writti, uwidaczniają się w kontakcie ze światem przedmiotowym. Zapobieganie tym writti, które są niczym rozszerzające się kręgi na jeziorze umysłu (manas sarowarze), gdy jego taflę zakłóci myśl, pragnienie lub postanowienie – to zadanie nauki zwanej jogą, czyli zjednoczeniem. Zjednoczeniem, czego, z czym? Tat z Twam, ciebie ze wszystkim innym, mające swoje zwieńczenie w Jednym bez wtórego.”
Sai Baba (SSS IV, s. 317)
4. W przeciwnym razie, umysł upodobni się do writti (poruszenia).
„Wewnętrzna zdolność do rozpoznawania rzeczy nosi nazwę umysłu, manas. Umysł porzucił wewnętrzne organy percepcji, czyli dźnanedrije[6] i związał się z zewnętrznymi przedmiotami. Gdy tak się dzieje, umysł przyjmuje formę przedmiotu. Nazywamy to działaniem albo writti.”
Sai Baba (UV s.47)
5. Poruszenia (writti) są pięciorakie, uciążliwe i nieuciążliwe.
„Umysł jest związany ze wszelkimi rodzajami aktywności (writti). Nieustannie podąża śladem wasan[7] czyli popędów i odruchów. Taką ma naturę.”
Sai Baba (SN s. 45)
6. Te pięciorakie writti to: prawdziwa wiedza (pramana), fałszywa wiedza, fantazjowanie, sen i wspominanie.
„Istnieje wzór, do którego możemy wszystko porównać, pewna niezmienna, ustalona wielkość, którą trzeba odnaleźć i poznać, jeśli chcemy coś ocenić. Nazywamy ją pramaną, prawdziwą wiedzą. Pr znaczy „od dawna ustanowiona”, mana to ”miara”. Jaka jest miara ustanowiona dla człowieka? Musi on nieustannie pamiętać, że ciało wraz ze wszystkimi organami jest jego tymczasową siedzibą, podczas gdy on jest wiecznym Bogiem, Atmą[8], która pozornie jest zamknięta w klatce ciała, tak jak księżyc wydaje się zatopiony w dzbanie z wodą!”
Sai Baba (SSS VII, s.496 -7)
7. Są trzy rodzaje prawdziwego poznania: poznanie pośrednie (wnioskowanie), poznanie przejęte od innych (tradycja) i poznanie bezpośrednie.
8. Fałszywa wiedza to błędne (mithja), złudne, nieprawdziwe sądy i przekonania.
„W tym świecie ułudy, wszystko tworzy sztuczną miksturę nierzeczywistych imion i form. Bardzo trudno jest zdobyć przekonanie, że świat objawiony jest mieszaniną prawdy i nieprawdy (mithja). Kiedy walisz głową w mur, trudno ci uwierzyć, że mur jest właściwie nierealny, że jego nazwa i forma są fikcją, tworem złudnej wyobraźni, a rzeczywistą prawdą jest Brahman!”
Sai Baba (SSS 1, s. 190)
9. Fantazjowanie pozbawione jest rzeczywistości obiektywnej (wastu), gdyż opiera się na pustych słowach.
„Nieswoisty byt, który był, jest i będzie to Atman. Manifestuje się we wszechświecie pod postacią złożonych, powielających się imion i form, lecz w rzeczywistości wszystko stanowi jedną substancję.”
Sai Baba (UV, s. 61)
10. Głęboki sen jest stanem umysłu, którego podłożem jest pustka.
„Kiedy zmysły, umysł, intelekt, a także zdolność odczuwania ego zapadają w głęboki sen, wtedy z naszej świadomości znika otoczenie, ciało i cały wszechświat. Przestaje dla nas istnieć kosmos. Jest to czas, w którym Atman pozostaje sam ze sobą, wolny od wszelkich powiązań.”
Sai Baba (SSS X, s.307)
11. Pamięć nie pozwala, by przepadły wrażenia, które zebrał umysł.
„Teraz przemyślcie takie zagadnienie. Pamięć jest ważniejsza od akaszy[9]. Bez niej nasze przeżycia tracą wszelkie znaczenie, przepada zdobyta wiedza, na marne idą wysiłki. Bez niej nie można niczego doświadczyć, ani nawet poznać, że coś istnieje - np. akasza. Jest powiedziane, że akaszę i wszelkie rzeczy stworzyła pamięć.”
Sai Baba (UV, s. 59)
12 Kontrolę nad umysłem uzyskuje się dzięki praktyce duchowej i nieprzywiązaniu.
„Wolni od przywiązań emanują prawdziwą miłością. Ich miłość jest nie tylko czysta, jest także boska. Ucieleśnia spokój. Do Boga dotrze bez wątpienia ten, kto uwolni się od namiętności i przywiązań”
Sai Baba (PSV, s.36)
13. Praktyka (abhjasa) to wysiłek w celu osiągnięcia stałości.
„Można zapanować nad umysłem dzięki systematycznym ćwiczeniom (abhjasa), nieustępliwemu dociekaniu (wićara) i nieprzywiązaniu (wajragja). Nie ma takich zadań, których nie można by zrealizować wytrwałą praktyką. Uwierzcie w Pana i dążcie do celu z wiarą, że jest w was moc i łaska, dzięki którym cel jest łatwy do osiągnięcia.”
Sai Baba (UV, s. 91)
14. Jeżeli będziecie nieprzerwanie, uważnie i ze szczerym oddaniem praktykować przez dłuższy czas, wtedy owa praktyka głęboko się w was zakorzeni.
„Ardżuna modlił się do Kriszny, pragnąc się dowiedzieć, jak można poskromić burzliwy umysł. Kriszna zalecił mu abhjasę, praktykę. Wszak uczycie się mówić i chodzić, jeść i pisać dzięki błędom i nieustannym powtórzeniom.”
Sai Baba (SSS VII, s. 288)
15. Bezpragnieniowość zapewni opanowanie świadomości tym, którzy uwolnią się od pożądania rzeczy widzialnych i niewidzialnych.
„Waszym jedynym pragnieniem powinna być samorealizacja. Nie poświęcajcie życia na marne pragnienia związane ze światem materialnym. Wszystko ofiarujcie Panu. To przyniesie prawdziwe zadowolenie.”
Sai Baba (DV, s. 53)
16. Najwyższa forma bezpragnieniowości objawia się w obojętności na wpływy gun[10]. Powstaje dzięki utożsamianiu się z Puruszą[11].
„Purusza, którego szukacie, znajduje się w ciele jako mieszkaniec wewnętrznego nieba rozpiętego w sercu. To dzięki Jego obecności wasza osobowość zajaśnieje pełnym blaskiem, gdy osiągniecie cel życia.”
Sai Baba (UV, s. 45)
17. W następstwie praktyki związanej z myśleniem i dociekaniem dochodzi się do błogostanu i świadomości „jestem”.
„Ci, którzy nie porzucili drogi rozróżniania, zdobędą łaskę Pana i poznają Atmę. Będą nieustannie szukali wieczystej prawdy ukrytej za iluzją świata, przypominającą sen.”
Sai Baba (DV, s. 18)
18. W następstwie praktyki opartej na powstrzymaniu zjawisk świadomościowych, aż pozostaną tylko samskary[12], do chodzi się do samadhi bez świadomości.
„Umysł musi zostać przestawiony tak, by zaczęły dominować dobre samskary. Każdy powinien dokładnie się sobie przyjrzeć, odnaleźć posiadane wady i wyeliminować je. Kiedy zdacie sobie sprawę z własnych błędów i przyznacie się do nich, narodzicie się ponownie. Rozpoczniecie wszystko od początku, od nowego dzieciństwa. Oto prawdziwy moment przebudzenia.”
Sai Baba (PV, s.33)
19. Zarówno u istot bezcielesnych, jak i pogrążonych w naturze (prakriti) samadhi bez świadomości powstaje dzięki świadomości intuicyjnej (pranamaja).
„Kiedy opanujecie dźńana jogę, zaczniecie w procesie rozpuszczania (laja) doświadczać jedności w różnorodności.”
Sai Baba (SSS IV, s. 123)
20. Inni niż wymienieni w poprzedniej sutrze, by uzyskać samadhi bez świadomości, potrzebują najpierw wiary, energii, pamięci, skupienia oraz umiejętności rozróżniania.
„Najgłębsze samadhi ma miejsce wtedy, kiedy uświadamiamy sobie, że Atman i dusza ludzka i nie różnią się od siebie ani na jotę, że są tym samym.”
Sai Baba (PSV, s. 91)
21. Najbliżej samadhi są ci, którzy najszybciej pozbywają się pragnień.
„Umysł powinien być sama – dhi, inteligencją, którą cechuje stabilność, niewzruszoność, niezmienna mądrość.”
Sai Baba (SSS III, p. 54)
22. Zaangażowanie w praktykę może być słabe, średnie i intensywne. Od intensywności ćwiczeń zależy osiągnięcie samadhi.
„Kiedy ktoś znajduje się w samadhi, nie ma związków ze światem, mimo że na świecie przebywa. Chociaż wydaje się być członkiem społeczeństwa, to nie ulega jego wpływom.”
Sai Baba (SS’ 73, s. 71)
23. Można również osiągnąć samadhi przez skupienie się na Iśwarze[13].
„Ty - osoba indywidualna, prakriti – świat wokół ciebie oraz Iśwara – Stworzyciel niczym się od siebie nie różnicie.”
Sai Baba (SS’ 73, s. 234)
24. Iśwara jest szczególną formą Puruszy. Nie dotykają Go uciążliwości, jest wolny od skutków działania, od wpływu karmy i od wrażeń zewnętrznych.
„Atma, bezkształtny Absolut, odbijając się w satwicznym (czystym, nieporuszonym) medium, przejawia się jako Iśwara, Bóg.”
Sai Baba (SSS VII, s. 339)
25. W Iśwarze znajduje się nasienie wszechwiedzy.
„Ograniczony umysł człowieka nigdy nie posiądzie pełnej wiedzy. Jedyną wszechwiedzącą istotą jest Iśwara. Nawet, jeśli ktoś posiadł rozległe wiadomości o świecie, pozostanie ignorantem, jeśli nie spróbuje zrozumieć, kim jest Pan.”
Sai Baba (SS’ 79, s. 54)
26. Iśwara nie podlega ograniczeniom czasu i dlatego jest nauczycielem nawet starożytnych mistrzów.
„Jeśli w twoim sercu nie przejawia się Iśwara, to brakuje ci ludzkich cech.”
Sai Baba (SS’ 74, s. 24)
27. Głosem Iśwary jest pranawa (Om).
„W grocie twojego serca rozbrzmiewa echo boskiego wezwania. Jego głosem jest wieczne Om. Wsłuchaj się w nie, pozwól mu się oczarować. Na tym polega wewnętrzna adoracja, wobec której zewnętrzne ofiary i rytuały są tylko symbolami.”
Sai Baba (SSS VII, s. 364 – 5)
28. Powtarzając Om, należy kontemplować jego znaczenie.
„Kontemplujcie Om, symbol wewnętrznego płomienia, rozświetlającego godziny jawy, zmrok marzeń sennych i noc głębokiego snu. Dzięki temu spłynie na was deszcz łaski.”
Sai Baba (SS VII, s. 365 – 6)
29. Dzięki temu dojdziecie do wewnętrznego „ja” i pokonacie przeszkody.
„Ten, kto rozmyśla nad Om, nieustannie pamiętając o jego znaczeniu, stopniowo uświadamia sobie istnienie Rzeczywistości ukrytej za światem zjawisk.”
Sai Baba (UV, s. 27)
30. Przeszkodami, które rozpraszają umysł, są choroby, otępienie, niezdecydowanie, lenistwo, zmysłowość, niepowściągliwość, apatia, brak skupienia i niestałość.
„Kiedy świadomość uwolni się od przywiązania do świata zewnętrznego, kiedy rozważa popełnione błędy i żałuje za nie, kiedy odczuwa potrzebę wyrzeczenia się ich i zrozumienia, kiedy rozwija korzystne cechy w sercu i w umyśle, zaprawdę jest gotowa do połączenia się z Ideałem. Kontempluje wtedy wyłącznie Pana. ”
Sai Baba (PSV, s. 88-9)
31. Symptomami rozproszenia świadomości są: cierpienie, złe samopoczucie, nerwowość, nieharmonijne oddychanie.
„Przyczyną coraz większego smutku wśród ludzi jest brak wiary w esencjonalną jedność w różnorodności świata zjawisk. Samolubstwo, będące źródłem ludzkich trosk, jest pochodną egoizmu, ahamkary. Mamakara to zewnętrzny egoizm, związany z poczuciem własności, obejmujący krewnych, przyjaciół oraz rzeczy osobiste. Kombinacja ahamkary i mamakary przejawia się jako moha, przywiązanie do przemijających przedmiotów tego świata.”
Sai Baba (SS’ 79, s. 129)
32. Aby zapobiec tym przeszkodom, trzeba nieustannie praktykować, skupiając się na jednej prawdzie (tattwa), jedynym pierwiastku rzeczywistości.
„Bez wyolbrzymiania mówcie o tym, co słyszycie i widzicie, a osiągniecie satję, prawdomówność. To pewne, że inteligencja oczyszcza się i wyostrza, kiedy umysł podlega kontroli. Dostrzegajcie tylko Jedynego – wszędzie, we wszystkim, nieustannie. Wtedy Jedyny przekształci się w widzialną i słyszalną prawdę. O niej mówcie, bo istnieje tylko ona.”
Sai Baba (SSS IV, s. 333)
33. Umysł oczyszcza się, kiedy z sympatią odnosi się do szczęścia, ze współczuciem do cierpienia, z radością do zalet i z obojętnością do wad.
„Sadhaka[14], który wzniósł się na tak wysoki poziom, będzie oglądał świat jak wielką pantomimę. Wewnętrzny wgląd obdarzy go bezbrzeżną radością i zadowoleniem. Będzie żałował każdej chwili straconej na zewnętrzną aktywność i pogoń za przyjemnościami zmysłowymi. Zatem bezpośrednia, ostra, skoncentrowana, stworzona przez umysł wizja prowadzi nas ku Atmie, to znaczy, ku czystej świadomości.”
Sai Baba (PSV, s. 88)
34. Wyciszenie umysłu można uzyskać dzięki właściwemu oddychaniu lub kontroli nad praną[15].
„Atma tworzy pranę, podobnie jak ludzie rzucają cień. Z woli wyższego umysłu (sankalpa) prana poddaje się Atmie.”
Sai Baba (UV, s. 44)
35. Świadomość można też wyciszyć przez praktyki związane z wewnętrznymi zmysłami, które umysł unieruchamiają.
„Dlatego sadhaka musi najpierw zdobyć panowanie nad zewnętrznymi zmysłami, bo dopiero wtedy, dzięki opanowaniu i nieprzywiązaniu, zrównoważeniu i wyrzeczeniu, uzyska kontrolę nad umysłem, zajętym nieustannym śledzeniem związków podmiotu z obiektami świata przejawionego[16]. Kiedy tego dokona, dozna czystej radości i otrzyma wizję Atmy w jej prawdziwym kształcie.”
Sai Baba (DV, s. 68 – 9)
36. Albo dzięki przeżyciu beztroski i świetlistości.
„W blasku tego wszechogarniającego Światła ginie złe potomstwo ciemności – nienawiść i zazdrość. Pamiętaj, że jest ono takie samo we wszystkich. Jaśnieje również w głębi serc osób, które uważasz za swoich najzagorzalszych przeciwników.”
Sai Baba (SSS V, s. 298)
37. Lub przez koncentrację na (samo)świadomości pozbawionej pragnień (raga).
„Nieprzywiązanie, to uwolnienie się od ragi, czyli od tego, co sprawia nam radość i przywiązuje do siebie, co chwyta nas w sidła i zniewala.”
Sai Baba (SSS I, s. 170)
38. Uciszenie świadomości następuje również w drodze poznania stanu snu z marzeniami lub snu głębokiego.
„Każdy człowiek ma własne doświadczenia senne. Nie mają one nic wspólnego z przeżyciami pozostałych osób. Nie należą one do świata materialnego, w którym zanurzona jest jaźń. Każdy jest niepokojony i uszczęśliwiany we własnym tylko śnie. Czynniki zewnętrzne nie wpływają na śniącego.”
Sai Baba (sierpień 1983, s. 178)
39. Albo przez medytację, kontemplację czegokolwiek, zgodnie z upodobaniem.
„Medytacja jest drogą wiodącą człowieka do pełnej boskości.”
Sai Baba (SS’ 79, s. 92)
40. Oczyszczona świadomość jogina ogarnia i panuje nad najmniejszymi atomami i najrozleglejszą przestrzenią.
„Możesz podążać ścieżką jogi lub żyć w luksusie, wyrzec się świata lub być do niego przywiązanym, bowiem kiedy ujrzysz i odczujesz szlachetność Brahmana lub choćby tylko dostrzeżesz jeden z Jego aspektów, oddasz się Panu na zawsze i nic cię nie nakłoni do opuszczenia boskiego szlaku.”
Sai Baba (SS ‘ 73, s. 103 – 4)
41. Kiedy poruszenia myśli znajdą się pod kontrolą, umysł stanie się przejrzysty jak kryształ i będzie miał moc zabarwienia się, bycia tym, na czym świadomość się skupi: poznającym, aktem poznania lub tym, co jest poznawane.
„Patańdżali określa jogę jako opanowanie bodźców pobudzających wewnętrzną świadomość. Jeśli umysł jest spokojny i wolny od burz wywołanych wichrami pragnień, wtedy staje się mieszkańcem Atmy i łączy z Najwyższym Joginem, a więc z Bogiem - gdyż Bóg jest oceanem, którego nie poruszają powstające na powierzchni fale.”
Sai Baba (SSS VII, s. 36)
42. Umysł w stanie myślenia (argumentowania) stanowi chaotyczną, związaną z fantazjowaniem, mieszaninę słów, pojęć i pojmowania.
„Człowiek musi porzucić bliźniacze przeciwieństwa: przyjęcie i odrzucenie, wewnętrzną siłę i niepewność, postanowienie i brak decyzji. Trzeba, aby się poddał rozkazom Boga, zaakceptował Jego wolę i był szczęśliwy bez względu na to, co się wydarzy i jak zechce ukształtować go Pan. Nie powinien się zastanawiać na trafnością swojego postępowania, lecz traktować pracę jak akt uwielbienia, za który nie oczekuje nagrody. Oto istota jego obowiązków.”
Sai Baba (GV, s. 227)
43. Kiedy zostanie oczyszczona pamięć i umysł będzie wolny od fantazji, przyjmie naturę przedmiotu poznania. Mówimy wtedy, że znalazł się w stanie bez myślenia.
„Kiedy manas[17] i buddhi[18] są czyste, promieniują zrozumieniem Atmy.”
Sai Baba (DV, s. 11)
44. Powyższy stan subtelnej świadomości może być zmienny (sawikara) lub niezmienny (nirwikara).
„Kiedy mówimy, że dusza jest niezmienna, to sugerujemy, że inne rzeczy podlegają modyfikacjom. Powstaje pytanie, jak posługiwać się słowem niedwoistość? Pewne rzeczy przekształcają się, inne nie. Lecz jeśli nie ma nic poza Atmą, to rozprawianie o dwoistości nie ma sensu. Jest tylko Jedno bez wtórego!”
Sai Baba (JV, s. 45 – 6)
45. Obszar przedmiotowości subtelnej rozciąga się aż do czystej świadomości bez atrybutów (alinga), w której nie ma już żadnych cech (linga[19]).
„Linga jest symbolem wszechświata, w który zanurzają się wszystkie jednostki. Jest ona pełną Rzeczywistością, prawdziwą jej formą.”
Sai Baba (SSS VI, s. 166)
46. Tam powstaje stan samadhi z zalążkiem (sabidża) czyli ze świadomością, najwyższą świadomością Iśwary - Boga osobowego.
„Kiedy zrozumiemy, że poznający jest Brahmanem, że poznanie jest Brahmanem, że wszystko, co znamy, jest Brahmanem, wtedy zanikają wszelkie bodźce i aktywność. Zanurzymy się w nirwikalpa samadhi[20]”
Sai Baba (PSV, s. 91)
47. W drodze oczyszczania osiąga się ten stan niezmienny, w którym króluje świadomość Atmana.
„Kiedy zanurzamy się w świadomość duchową, znika iluzja lub moha i osiągamy stan wyzwolenia nazywany moha – kszaja, wolnością od złudzeń.”
Sai Baba (SSS VII, s.91)
48. W niej zawiera się najwyższa mądrość, pradżńa.
„Żywioły tworzące kosmos (przestrzeń, wiatr, ogień, woda i ziemia) działają kierowane przez najwyższą mądrość, pradżnię. Bogowie (dewatas), czyli istoty świetliste, jaśnieją jedynie dzięki zasilającej je mądrości. Cały świat żywych stworzeń podtrzymywany jest energią mądrości.”
Sai Baba (lipiec’ 83, s. 153)
49. Mądrość, pradżnia, dostępna na najwyższych poziomach świadomości, różni się od mądrości zdobytej dzięki objawionym świadectwom i rozumowaniu, gdyż związana jest z poznaniem indywidualnym.
„Chociaż Bóg jest wszechobecny, manifestuje się w człowieku pod postacią pradżńiany, czyli wewnętrznej, prawdziwej wiedzy.”
Sai Baba (SS’ 78, s. 188)
50. Samskara powstała w stanie pradżni blokuje działanie innych samskar.
„Zatem samskary trzymające przy życiu, takie lub inne, te, które są najsilniejsze, pozostają w człowieku aż do ostatniej chwili. Takie jest życie i trzeba się tego nauczyć.”
Sai Baba (PV, s. 32)
51. Po przezwyciężeniu tej ostatniej samskary i wszelkich aktywności umysłu osiąga się samadhi bez zalążka (nirbidża) - czyli najwyższy stan, zwany też jogą bez świadomości, stan puruszy, wolny od gun, kajwalja - oświecenie.
„Samadhi nie jest stanem nieświadomości ani nie oznacza swawoli emocjonalnych wzruszeń. Słowo samadhi samo odsłania przed nami swoją doniosłość. Sama to równowaga, dhi oznacza inteligencję. Samadhi jest stanem intelektualnego zrównoważenia, osiągniętego po przekroczeniu świata przeciwieństw, kiedy odczuwamy błogostan połączenia się z Bogiem.”
Sai Baba (SS’ 79, s. 88)
po kliknięciu - część II tłum. Bogusław Posmyk i J.C.
powrót do spisu treści numeru 24 - listopad-grudzień 2004